|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Photos Courtesy by Nguyen Ngoc Quynh
|
Người yêu Quỳnh Hương
Đàn ông trên thế gian này thường có một "tật xấu" rất dễ thương là thích yêu hoa. Có người yêu nhiều, người yêu ít nhưng Nguyễn Ngọc Quỳnh th́ yêu mê mẩn, nồng cháy, điên cuồng, không ngưng nghỉ để có thể nói không sai là Ngọc Quỳnh có thể sống trên cơi trần nay không tiền nhưng không thể thiếu quỳnh. Khó tính hơn mọi người, anh chỉ thích hoa có tên đẹp mà thôi: Lan và Quỳnh. Quả vậy, nếu có người thích sưu tầm bonsai, sách báo, dĩa nhạc, tem thư... và xem đó như một thú tiêu khiển, một đam mê, một cách thoát ra khỏi những căng thẳng của cuộc sống đời thường, th́ Nguyễn Ngọc Quỳnh lại thích sưu tầm hoa lan và hoa quỳnh. Lan và quỳnh của Nguyễn Ngọc Quỳnh là cả một gia tài, chắt góp, sưu tầm từ hơn 10 năm nay. "Có phải tại tên Quỳnh nên thích quỳnh không?" Anh trả lời: "Chỉ là trùng hợp thôi; thiếu ǵ người tên Quỳnh mà lại thích Hồng th́ sao." Nhưng cũng có điều khác lạ là tuy c̣n ít tuổi anh đă bắt đầu sưu tầm quỳnh từ nhiều năm nay; vậy có quá sớm không? Anh trả lời: "Lúc trẻ mà không yêu quỳnh th́ lúc già làm sao có sức bê được quỳnh?" Ư anh muốn nói đến những chậu quỳnh lớn hoàn toàn không c̣n nằm trong tầm tay của các vị cao niên. Với hơn 100 loại quỳnh và 50 chậu lan trong khu vườn sau nhà, anh cho biết vẫn chưa đủ, vẫn muốn thêm nữa tuy rằng hiện nay anh đă có thể được xếp hàng đầu trong số người Việt tại San Jose chơi lan và quỳnh. "Ngoài mấy nơi bán hoa th́ chắc không ai có nhiều lan và quỳnh hơn tôi," anh nói. V́ anh trân trọng, cưng chiều và có thể cả thầm yêu trộm nhớ những cây quỳnh trong nhà nên với anh, Quỳnh phải viết bằng chữ hoa, y như Quỳnh Hương được Trịnh Công Sơn nhắc đến trong ít nhứt ba tác phẩm của ông. Và Nguyễn Ngọc Quỳnh vẫn sống độc thân, hàng ngày mơ tưởng chở một Quỳnh Hương trên yên sau của xe Honda, miệng cười khúc khích: "Ta mang cho em một đóa Quỳnh, Quỳnh thơm hay môi em thơm. Em mang cho ta một chút t́nh, miệng cười khúc khích trên lưng." Nguồn gốc Cây quỳnh (Epiphyllum) nguyên gốc từ tiếng Hy Lạp, gồm chữ Epi là "trên" và phyllum là "lá"; như vậy epiphyllum là "trên lá"; hoa, trái và hạt, cành của cây quỳnh đều bắt đầu ngay ở lá. Tuy nhiên gọi là lá cũng không đúng v́ quỳnh chỉ có cành, và cành biến thể trông giống như lá vậy. Cây quỳnh nguyên giống chính là cây dại mọc bám vào thân cây trong rừng nhiệt đới tại vùng Trung và Nam Mỹ. Theo sách Epiphyllum của tác giả người Đức Marga Leue th́ hoa quỳnh được các thủy thủ người Âu khám phá lần đầu tiên tại nam Mỹ cách nay 250 năm nhưng chỉ một thế kỷ sau đó hoa mới được biết nhiều tại Anh trước tiên rồi sau đó lan tràn sang Pháp, Đức và toàn Châu Âu. Thập niên 1920 hoa quỳnh mới sang tới Mỹ và trở thành ḷ sản xuất hoa quỳnh pha giống (hybrid) hàng đầu thế giới. Phần lớn cây quỳnh thường thấy ngày nay là quỳnh hybrid, tiến triển qua nhiều năm ghép phấn của các loại hoa quỳnh. Cây quỳnh dại mọc trên thân cây khác, sống nhờ chất đất mùn ở vỏ cây, chứ không phải là loại cây sống nhờ vào cây khác bằng cách hút nhựa của cây mọc nhờ. Tuy sống trong thiên nhiên, nhưng không khí nóng và khí hậu ẩm ướt không làm thối rễ cây v́ nước chảy thoát va cây quỳnh được tàn lá che khuất tia nắng nóng của mặt trời. V́ vậy khi trồng quỳnh, người ta phải t́m chỗ mát với ánh sáng đă được gạn lọc cho cây có điều kiện sống hệt trong thiên nhiên. "Nói vậy chứ Quỳnh không khó tính lắm đâu," Ngọc Quỳnh cho biết. Hoa quỳnh không cần nhà kiếng (greenhouse) chỉ cần mái che mưa nắng, sương gió và khí lạnh tuy quỳnh cũng chịu đựng khô hạn rất khoẻ và sống dai trong môi trường thiên nhiên với đất trong chậu phải xốp và thoát nước. "Ướt át là em không chịu, ẩm là tốt nhất và chịu khó bón th́ em mới chịu ra hoa và sống trên chục năm là thường," anh nói. Ngay cả có bỏ bê th́ quỳnh vẫn sống nhưng không thể "khai hoa nở nhụy." Hiện nay người Mỹ và số đông người Việt thích loại quỳnh hybrid v́ đủ màu sắc (ngoại trừ màu xanh dương) và hoa có thể sống đến vài ba ngày thay v́ chỉ vài tiếng đồng hồ như quỳnh Việt Nam có tên La Tinh epiphyllum oxypetalum và chỉ có một màu duy nhất là trắng. Theo hội Epiphyllum Society of America, hội quỳnh hương lớn nhất của Mỹ có trụ sở tại Monrovia gần Los Angeles th́ hiện nay có khoảng hơn 10,000 loại hybrid có đăng kư bản quyền và có tên gọi riêng của ḿnh. Khi thấy chữ epiphyllum ghép với một từ khác không phải La tinh như epiphyllum Saigon, epiphyllum Madonna... th́ đó là loại quỳnh lai giống. Người Việt và hoa quỳnh Nếu đă chơi quỳnh th́ không thể không biết đến cụ Trần Trọng Quang ở San Diego, qua đời ở tuổi 74 nay đă sáu năm. Là một nhà thầu khoán được nhiều người biết ở Sài G̣n trước năm 1975, cụ đă đưa đại gia đ́nh với chín người con an toàn ra khỏi Việt nam năm 1975 để đến định cư tại vùng San Diago từ đó. Khí hậu San Diego lư tưởng với mưa nắng và khí lạnh đều ḥa đă khiến cụ Quang trở thành người Việt đầu tiên và duy nhất ở Mỹ trồng quỳnh để bán kể cả gây giống vài loại quỳnh mới. "Hội hoa quỳnh San Diego Epiphyllum Society cho biết hiện nay nhiều người đă nhái giống epiphhyllum Saigon của ông nhà tôi nhưng vẫn lấy tên đó để bán ra thị trường," cụ bà Trần Trọng Quang, 79 tuổi kể lại từ căn nhà ở San Diego nơi cụ ông có vườn quỳnh đến hơn 700 cây lúc sinh thời. Cụ Quang đă gây giống được mấy loại hybrid mà cụ đặt tên Việt Nam như Epiphyllum Saigon, Epiphyllum Biên Ḥa, Epiphyllum Sông Hương... tên hoa đă được đăng kư và sẽ lưu truyền măi măi trong thết giới người sưu tầm quỳnh hương khắp thế giới. Vào năm 1990 cụ Quang theo lời mời của ông Hoàng Xuyên, chủ tịch Hội Hoa Vàng lúc bấy giờ đă đưa vài trăm chậu quỳnh lên trưng bày trong cuộc triển lăm đầu tiên và cũng duy nhất về hoa quỳnh tại San Jose. Có hai cách trồng quỳnh: cắt một nhánh quỳnh, ghim xuống đất và đợi khoảng ba năm th́ có hoa hoặc lai giống bằng cách lấy phấn hoa này rắc lên hoa khác, đợi hoa khô thành trái lấy hột và gieo; trường hợp thư hai phải đợi ít nhất 5 năm quỳnh ra hoa mới biết đẹp hay không để giữ và đăng kư giữ bản quyền.
Quỳnh và trà Trồng hoa th́ phải thưởng thức hoa v́ thế nhóm của Nguyễn Ngọc Quỳnh cũng có những buổi mạn đàm để chia xẻ niềm vui của hoa quỳnh và cũng để khen thưởng lẫn nhau. V́ thế cụ Trần Trọng Phúc, bà Đỗ Thục Anh, ông Lê Điểu, Phan Ngọc Nhân mới có dịp ngồi với nhau và chuyện gẫu về nỗi niềm của cuộc sống tại Thung Lũng Điện Tử này. Lẽ dĩ nhiên chỗ ngồi phải là ngoài vườn cạnh những chậu lan quỳnh và không thể thiếu một b́nh trà Thiết Quan Âm nóng với những tách gan gà nhỏ xíu. "Thức khuya đợi hoa quỳnh nở ban đêm mà không có trà th́ thiếu hẳn thi vị," anh nói và giới thiệu chiếc b́nh trà làm từ Trung Quốc và mỗi b́nh trị giá 500 đô la hoặc hơn. "Hoa quỳnh nở, rực rỡ, mầu trắng tinh khiết, hương thơm tỏa ngát, tách trà đậm đà thấm giọng, có ǵ trên đời này đẹp và thái b́nh như vậy không?" anh hỏi. Bà Anh phát biểu: "Tôi rất lấy làm lạ là phụ nữ chúng tôi ít người thích quỳnh, rủ đi đáng bài th́ bà nào cũng sẵn sàng đi nhưng chơi hoa th́ không." Ông Điểu phụ họa: "Đúng rồi, các bà chỉ thích chưng diện và đi mua sắm mà thôi." Ông Nhân đổi đề tài: "Khi buồn bực, thấm thía những khó khăn của cuộc sống ngoài xă hội th́ khi ra vườn chơi với hoa, người ta lại cảm thấy thanh thản, thư giăn và yêu đời trở lại." Câu chuyện cứ thế nối tiếp, lâu lâu có pha lẫn giọng cười hay tiếng rú thích thú trong gió ban mai ŕ rào lành lạnh: một bầu không khí nhẹ nhàng thơ thới tách biệt hẳn xă hội ganh đua bên ngoài. Khi hỏi ra mới biết cụ Phúc, bà Anh đă hưu trí, ông Điểu, ông Nhân và chủ nhà Nguyễn Ngọc Quỳnh đều thất nghiệp từ nhiều tháng nay. Ba chuyên viên viện tử lâu năm tại San Jose cho biết "vào lúc kỹ sư c̣n đi xin job của technician th́ làm sao chúng tôi xin job được, thôi đành ở nhà chơi với quỳnh." V́ thế họ thật b́nh thản, thật kiên nhẫn, lúc nào cũng cười vui với những ǵ đang có để không làm buồn những lan và quỳnh trong vườn nhà ai. Sau cùng, khi hỏi Nguyễn Ngọc Quỳnh rằng đến khi nào trong nhà sẽ có Quỳnh Hương biết nói th́ anh chỉ cười. "Chỉ sợ Quỳnh biết nói ghen với Quỳnh Hương ngoài vườn th́ khổ."
--------------------------------------------------------------- Đức Hà Việt Mecury - Số 210 - Thứ Sáu, 31 Tháng Giêng, 2003
|
Quỳnh Hoa Trăng e-ấp quanh nụ hoa bạch ngọc Lá xôn-xao như thủ thỉ chuyện t́nh Gió reo vui lay động giọt sương xinh Cho duyên-dáng lung-linh đêm mở hội Bao cây cỏ như rộn-ràng chờ đợi Phút thần-tiên: Hoa-Công-Chúa khoe hương Gió tung-tăng, bỗng lặng-lẽ vấn-vương Ngàn hoa nhỏ, khép ḿnh nhường bước ngọc Trăng trên cao, vội sáng lên cô-đọng Soi dáng xinh như giấc mộng tuyệt-vời Nụ Hoa Quỳnh đang nhè nhẹ hé môi Đă thơm ngát cả một trời hương thắm Những cánh nhỏ, thật dịu-dàng sắc trắng Nở khoan-thai, từ bước dáng kiêu-sa Cho chung quanh, tất cả bỗng nhạt-nḥa Chỉ duy-nhất: đoá Quỳnh hoa rực-rỡ Trong khoảnh-khắc, không-gian như ngưng thở Bao yêu thương say đắm vội thành thơ Những bài thơ, chưa trọn vẹn bao giờ Hoa đă khép, cho t́nh thơ lưu-luyến Anh Toàn
|
|
